Elite Social Science Training in Stalinist Poland: the Case of Political Economy

Pewnie zbyt długo zastanawiałem się, czy tę polemikę z artykułem Johna Connelly'ego z Minervy opublikować po angielsku, czy po polsku. Niby naturalnymi odbiorcami mojej pracy są czytelnicy w Polsce... Nie sądzę bowiem, żeby świat był specjalnie zainteresowany szkołą janczarów ulokowaną w 1950 r. przy Alei Stalina 19 (dziś Aleje Ujazdowskie 19) w Warszawie. Zresztą pewnie także Polaków IKKN/INS i czasy młodości profesora Jerzego Kleera obchodzą tyle, co zeszłoroczny śnieg... W moich oczach jest to jednak pasjonująca historia. Tak czy owak, oto streszczenie... 

Kształcenie elit w naukach społecznych w stalinowskiej Polsce: przypadek ekonomii 

Streszczenie  
Opisuję Katedrę Ekonomii Politycznej w Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych (IKKN), który działał w Warszawie w latach 1950–1953, a potem zmienił nazwę na Instytut Nauk Społecznych (INS). Analizuję wpływ aspirantów Katedry na polską ekonomię.

Nie zgadzam się z tezą Johna Connelly'ego, że Instytut tylko w bardzo niewielkim stopniu przyczynił się do umocnienia marksizmu-leninizmu w środowisku akademickim w Polsce. Sytuacja w ekonomii była inna. Pokazuję, że młodzi ekonomiści z IKKN na wiele sposobów wsparli swoich nauczycieli i wychowawców: Włodzimierza Brusa, Bronisława Minca, Józefa Zawadzkiego, Seweryna Żurawickiego i innych, którzy po 1949 r. metodami administracyjnymi i policyjnymi przejęli władzę w polskich uczelniach ekonomicznych.

W szczególności aspiranci z Instytutu obsadzili kluczowe stanowiska w strukturach powstałej po 1949 r. w Polsce marksistowskiej „ekonomii politycznej”. Dzięki temu uzyskali kontrolę nad najważniejszymi aspektami jej działania, od dostępu do informacji o gospodarce, przez badania i nauczanie ekonomii, po publikację prac ekonomicznych. W efekcie, obok powstałej w 1949 r. SGPiS, IKKN okazał się jednym z głównych narzędzi służących przekształceniu polskiej ekonomii w komunistyczną „ekonomię polityczną”. 

Podstawowo pojęcia 

historia ekonomii w Polsce po II wojnie światowej, marksizm-leninizm w środowisku akademickim w Polsce, Instytut Kształcenia Kadr Naukowych, patologia nauki